Τρίτη 10 Σεπτεμβρίου 2013
ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ
ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΖΙΔΑΝΙΩΤΙΣΣΑΣ
ΟΙ ΑΠΛΟΪΚΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα
Όσοι, κληρικοί και λαϊκοί, βρεθήκαμε (μας έφερε η χάρη της Παναγίας) στον πανηγυρικό Αρχιερατικό Εσπερινό (7-9-2013) στην Ιερά Μονή της Παναγίας της Ελεούσας στο Ζιδάνι, όπου χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλος (εκτός των κατ’ έτος υμνογραφικών και μουσικών ακουσμάτων για τα Γενέθλια της Θεοτόκου, που σε συνάρτηση με το γλυκύτατο φυσικό τοπίο στο κέντρο του οποίου δεσπόζει το Καθολικό της Μονής με την ιστορική και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Ζιδανιώτισσας,
συνθέτουν μια ολική εικόνα χαράς και συναδέλφωσης Θεού, ανθρώπων και φύσης) είχαμε, φέτος, την ιδιαίτερη ευκαιρία να ακούσουμε – για πρώτη φορά οι περισσότεροι – από το στόμα και τη γραφίδα, τον καρπό της ιστορικής έρευνας από ζωντανές και πρωτογενείς πηγές, του Πανοσ. Αρχιμανδρίτη Νικηφόρου Χρ. Μανάδη, Αρχιερατικού Επιτρόπου Πτολεμαΐδας (της Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης) και Ηγουμένου της νεόδμητης Ιεράς Μονής Αγίου Κοσμά του Αιτωλού Πτολεμαΐδας, την πολύ ενδιαφέρουσα διήγηση, που έχει σχέση με τη διάσωση από βέβαιη καταστροφή της ιστορικής εικόνας της Παναγίας της Ζιδανιώτισσας, διάσωση που οφείλεται σε έναν απλοϊκό βοσκό της περιοχής (το Γεώργιο Τζιώνα ή Τζιουνουζιώγα από το Μικρόβαλτο, γεννημένο το 1915) όταν (τον Αύγουστο του 1943) τα γερμανικά, ναζιστικά, στρατεύματα Κατοχής πυρπόλησαν μανιωδώς (κατά τη συνήθειά τους) το Μοναστήρι της Παναγίας στο Ζιδάνι.
Γράφει ο π. Νικηφόρος: ‘’Τη Δευτέρα 1 Ιουνίου 1998 (στο καφενείο του Μικροβάλτου) στη γεροντοπαρέα μας ήταν οι εξής: Κωνσταντίνος Χαϊντάρης γενημμένος το 1918, Νικόλαος Πιτσιλόπουλος και Αθανάσιος Γιαννόπουλος το 1931. Η κουβέντα μας ήταν για το κάψιμο της Ι. Μονής Ζιδανίου από τους Γερμανούς και πώς γλύτωσε η εικόνα της Παναγίας.
‘’Έκαψαν’’, συνεχίζει ο π. Νικηφόρος, ‘’οι Γερμανοί το χωριό μας στις 21 Αυγούστου 1943 και σκότωσαν δέκα (10) ανήμπορους γέροντες για να… χτιστεί η νέα Ευρώπη! Σε λίγες ημέρες είδαν οι διεσπαρμένοι στα δάση Μικροβαλτινοί από την Γκόλιαβη Ράχη και από τον Αη-Λιά να καίγεται το Ζντιάν! Έκαψαν οι δαιμονισμένοι Γερμαναράδες όλα τα παλιά κελιά τον παλιό Ναό της Αγίας Τριάδος, που έμπαινες μέσα κατεβαίνοντας 3-4 σκαλιά, όπως ήταν η παλιά και μη διασωθείσα δυστυχώς Άγια Κοίμησί μας, για να κερδίσουν ύψος, επειδή δεν επέτρεπαν οι Τούρκοι ψηλούς ναούς. Ο Ναός της Αγίας Τριάδος ήταν ακριβώς στα αριστερά μπαίνοντας από την σημερινή αυλόπορτα του μοναστηριού στον χώρο της αυλής του. Ευτυχώς όμως γλίτωσε το πολυτιμότερο κειμήλιο του μοναστηριού. Κι αυτό ήταν η εικόνα της Παναγίας που λιτανεύεται και σήμερα με περισσό δέος στους δρόμους της Κοζάνης’’.
‘’Πώς γλύτωσε;’’ ρωτά ο π. Νικηφόρος και απαντά με τα αυθεντικά λόγια του 28χρονου τότε βοσκού Γεωργίου Τζιώνα από το Μικρόβαλτο:
‘’Ιγώ τ’ γλίτουσα ‘μ Παναγία απ’ του Ζντιάν’…άμα είδαμι ότ’ οι Γιρμανοί καίν’ τα χουργιά α κι σκουτών’ κόσμου φουβθήκαμι. Ιμείς ιτότι βουσκούσαμι του βιο μας, καμιά τριακουσιαριά κουμμάτια γίγδια, κάτ’ στου Ζντιάν’. Ιγώ πήγα απ’ του Μάη ακόμα κι πήρα ν’ τρανή ‘ν εικόνα τς Παναγίας. Τν έκρυψα κουντά στ’ Γιλαδαριά κατά τα Βακούφια τα μαντριά. Τν είχαμι μέσα σι μια πατλιά πουρνάρια. Εφκιασάμι ένα μκρο τσιαρδάκ’ κι ‘ν ιβαλάμι ικεί. Αναβάμι κι του καντήλ’ μουνάχα τ’ μέρα. Του βράδ’ το σβηνάμι για να μη φεγγ’ κι μας παρν’ χαμπάρ’. Άμα τιλείουσι ου πόλιμους κι έφυγαν οι Γιρμανοί παράδουσάμι κι ‘ν εικόνα…’’
‘’Με τόση απλότητα και χωρίς διεκδικήσεις παρασήμων!’’ σχολιάζει και περαιώνει το λόγο του με την τόσο αξιοσημείωτη ιστορική πληροφορία ο π. Νικηφόρος.
Στη συνέχεια ο Σεβασμιώτατος κ. Παύλος επέδωσε περγαμηνή στους συγγενείς του βοσκού Γεωργίου Τζιώνα με κείμενο όπου εκφράζεται η αρχιερατική του ευαρέσκεια, ευλογία και προσευχή στον κεκοιμημένο πια βοσκό του Μικροβάλτου και στην οικογένειά του.
Δε μιλάμε για τύχη, ούτε για σύμπτωση στην περίπτωση της διάσωσης της ιστορικής εικόνας της Παναγίας της Ζιδανιώτισσας. Μιλάμε για τη Θεία Πρόνοια, που ανεξήγητα και πέρα από τις μεγαλόστομες αναλύσεις κονιορτοποιεί και κάνει καταγέλαστους τους ‘’δοκούντας άρχειν’’ και εντάσσει (η Θεία Πρόνοια) στο σχέδιο του Θεού για τον κόσμο και τη σωτηρία του, άλλοτε τους απλοϊκούς βοσκούς της Βηθλεέμ, που ακούν τον αγγελικό ύμνο για τη Γέννηση του Χριστού και πρώτοι αυτοί προστρέχουν για να προσκυνήσουν το Θείο Βρέφος, άλλοτε τους απλοϊκούς ψαράδες της Γαλιλαίας, που περιέβαλλαν με στοργή και σεβασμό το πρόσωπο της Θεοτόκου και όταν εκείνη κοιμήθηκε εκείνοι εκ περάτων συναθροίστηκαν γύρω της για να την κηδέψουν κι άλλοτε χρησιμοποιεί και πάλι τους απλοϊκούς βοσκούς, προκειμένου να διασώσουν από τη μανία και το αμόκ των Καταχτητών την εικόνα του προσώπου της. Εικόνα (της Θεοτόκου) και πρόσωπο, στα οποία προσφεύγει το γένος των ανθρώπων για να υπερβεί τον κατακερματισμό του και για να βρει την ενότητά του.
π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας, παπαδάσκαλος
10-9-2013