Εκατό χρόνια συμπληρώνονται σε λίγες ημέρες από την ημέρα που σκοτώθηκε ο επανομαζόμενος και “Μαύρος λήσταρχος” Θωμάς Γκαντάρας με καταγωγή από την Άκρη Ελασσόνας.
Ο θάνατος τον βρήκε στις 5 Αυγούστου 1923 στην θέση “ξερόλιμνη”, δύο ώρες μακριά από την Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρα Παλαιοκαρυάς, προς την Δεσκάτη Γρεβενών.
Η ληστοκρατία ως φαινόμενο ξεκίνησε σχεδόν ταυτόχρονα με την ίδρυση του Ελληνικού κράτους μετά την επανάσταση του 1821. Κράτησε ένα αιώνα περίπου, γνωρίζοντας ως φαινόμενο περιόδους ύφεσης και έξαρσης. Τελείωσε τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1930 με τις ενέργειες της τελευταίας κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου. Κατά την δεκαετία του 1920, το φαινόμενο της ληστοκρατίας παρουσίασε έξαρση στην περιοχή της βορειοδυτικής Θεσσαλίας και στην περιοχή του Ολύμπου. Ένας από τους πιο γνωστούς λήσταρχους αυτής της περιόδου ήταν ο Θωμάς Γκαντάρας, ο επονομαζόμενος και “Μαύρος λήσταρχος”.
Ο Θωμάς Καντάρας ( ή Γκαντάρας ) επικαλούμενος και “Μαύρος Λήσταρχος, βγήκε στο κλαρί τον Ιούλιο του 1918 με σύντροφό τον Γεώργιο Βελώνη και με πρώτο φόνο εκείνον του τσιφλικά Θ. Μόσιου στην Βαλανίδα Ελασσόνας, επειδή αυτός είχε βιάσει τη σύζυγό του. Λίγο αργότερα οι Καντάρας και Βελώνης πιάστηκαν και στις 21 Ιουλίου 1919 το στρατοδικείο της Λάρισας τους επέβαλε ποινή κάθειρξης 14 ετών.
Στις 21 Νοεμβρίου 1921 ο Θωμάς Καντάρας δραπέτευσε από τις φυλακές της Λάρισας σκάβοντας μια τρύπα στο κελί του και βγήκε στην τουαλέτα, απ’ όπου και δραπέτευσε με τον Πέτρο Γκανάτσιο και τον νεαρό Περικλή Παπαγεωργίου από το Λουτρό Ελασσόνας. Ένα χρόνο αργότερα το κεφάλι του επικηρύχθηκε. Η επικήρυξη για το κεφάλι του Καντάρα ήταν 40.000 δρχ !!! Ποσό πάρα πολύ μεγάλο για την εποχή του 1922.
Ο Περικλής Παπαγεωργίου έγινε το πρωτοπαλίκαρο του στη συμμορία που συνέστησε. Ήταν σύμφωνα με τη Μηχανή του Χρόνου, ο ωραιότερος και ο πιο αιμοβόρος ληστής του Μεσοπολέμου. Καταγόταν από το Λουτρό Ελασσόνας.
Στρατολογήθηκε σε ηλικία 17 χρόνων, μετά την προσβλητική συμπεριφορά ενός θείου του που τον κατηγόρησε ότι μπήκε στο σπίτι του και του έκλεψε κάποια πράγματα για να τα πουλήσει και να παίξει χαρτιά στο καφενείο του χωριού. Όταν θέλησε να μπει στη ληστοσυμμορία του Γκαντάρα, εκείνος του έθεσε ως απαράβατο όρο να σκοτώσει τον θείο του, βάφοντας με αίμα τα χέρια του, και ύστερα να έρθει να το συζητήσουν.
Ένας άλλος λήσταρχος της εποχής εκείνης , ο Φώτης Γιαγκούλας, υπήρξε στενός φίλος και συνεργάτης του Καντάρα..
Θεωρώντας τους εαυτούς τους αδικημένους και καταπιεσμένους από την κρατική εξουσία και εφαρμόζοντας τον άγραφο νόμο των κλεφτών, ο Γκαντάρας και η συμμορία του προσπάθησαν να ευεργετήσουν απλούς ανθρώπους. Λέγεται ότι πολλές φτωχές κοπέλες προικίσθηκαν και ότι αρκετές εκκλησίες χτίστηκαν, ενώ σε φτωχούς αγρότες και κτηνοτρόφους δόθηκαν χρήματα για να ζήσουν τις οικογένειες τους. Αυτές οι πράξεις τους καθώς και το γεγονός ότι πολλές φορές ξέφυγαν από τα αποσπάσματα που τους κυνηγούσαν προκάλεσαν τον θαυμασμό και την υποστήριξη των απλών ανθρώπων.
Ο Θωμάς Καντάρας είχε έναν αδερφό επίσης ληστή, τον Γεώργιο Καντάρα, που σκοτώθηκε τον Φεβρουάριο του 1920 στην θέση Κουμαριά Ελασσόνας, σε σύγκρουση με καταδιωκτικά αποσπάσματα. Μαζί του χάθηκε και ο ληστής Μανάτσας.
Η κυβέρνηση είχε επικηρύξει με μεγάλα ποσά τα κεφάλια τους, ενώ είχε πει ότι όποιος ληστής παρέδιδε κάποιον άλλον ληστή θα του δινόταν αμνηστία. Παρά την δύσκολή κατάσταση ο Γκαντάρας εκείνη την εποχή είχε απαγάγει και ζητούσε λύτρα, τον Ζήση Νταμάνη από το χωριό Μαγούλα Ελασσόνας και ενώ τα αποσπάσματα είχαν εντείνει τις προσπάθειές τους να τον εξοντώσουν.
Ο Θωμάς Καντάρας, σκοτώθηκε στην θέση Οξιά της Δεσκάτης Γρεβενών, κοντά στο Μαυρέλι, στις 5 Αυγούστου του 1923, από τον Γεώργιο Σιακαβάρα, ο οποίος συμμετείχε στο απόσπασμα που τον καταδίωκε. Το κεφάλι του Καντάρα κόπηκε, μεταφέρθηκε στο Γερακάρι και κατόπιν εκτέθηκε σε κοινή θέα στην Καλαμπάκα στις 6 Αυγούστου 1923, για παραδειγματισμό.
Ύστερα από την εξόντωση του, η συμμορία του σιγά-σιγά διαλύθηκε.
Ο Γκαντάρας παντρεύτηκε με την Σουλτάνα που καταγόταν από το Μέγαρο Γρεβενών και απέκτησε δύο κόρες, που μεγάλωσαν σε δύο διαφορετικές οικογένειες.
Η μία δόθηκε στον Θανάση, αδερφό του Θωμά και η άλλη σε ανάδοχη οικογένεια στην Καλαμπάκα. Οι δύο αδερφές συναντήθηκαν για πρώτη φορά το 1998, σε ηλικία 79 χρονών η μία και 80 η άλλη.
Το 1923, ο Γκαντάρας και η συμμορία του πήραν μαζί τους για μερικές μέρες, με την θέλησή του, στο βουνό τον φωτογράφο των Τρικάλων Αθανάσιο Μάνθο και φωτογραφήθηκαν στο φυσικό τους χώρο. Επρόκειτο αναμφίβολα για μια ιστορική στιγμή, καθώς έχουμε σήμερα φωτογραφίες των ληστών με τις φορεσιές τους και τα όπλα τους. Στις φωτογραφίες αποτυπώνεται η εικόνα ανθρώπων σκληροτράχηλων, με μια ηρεμία στα πρόσωπά τους, κάτι που δείχνει ότι πιστεύουν απόλυτα ότι επιτελούν μια αποστολή.
elassona884.gr/A.N. - Με πληροφορίες από onlarissa.gr και ertnews.gr