Τρίτη 10 Σεπτεμβρίου 2013
Η πάλη δύο κόσμων σε ένα μικρό χωριό:
η δεκαετία του 1940 στην Κερασιά Κοζάνης
Δύο ήταν οι κόσμοι στον περιορισμένο χώρο της Κερασιάς στην ειρημένη περίοδο, ο παλαιός προπολεμικός κι ο νέος –ο τελευταίος διεκδικούσε την ανάληψη της έδρας του πρώτου.
Οι ομοιότητές τους είναι περισσότερες από τις διαφορές, όταν παραμερίσουμε τις παραθλάζουσες εκούσιες σκιές. Κύριο όμοιο στοιχείο η πυραμιδική σχέση της εξουσίας: στο επάνω μέρος οι λίγοι που γνώριζαν τι ήθελαν, στο κάτω οι πολλοί που αγνοούσαν τι πραγματικά επιδίωκαν οι πρώτοι.
Τη δομή του κόσμου που είχε επί δεκαετίες χτίσει η Δεξιά υιοθέτησε η Αριστερά αλλάζοντας μαεστρικά τίτλους και φρασεολογία και τοποθετώντας σε θέσεις κλειδιά κατά προτίμησιν όσους παλαιούς δήλωναν υποταγή ή τους νέους που ήθελαν να διακριθούν. Κοινό στοιχείο όλων η πίστη, δηλαδή η υπακοή σε όσους θεωρούνταν –ασχέτως αν ήταν- ανώτεροι.
Αμφότεροι κρατούσαν όπλα, οι παλαιοί μέσω δοκιμασμένων ένστολων σωμάτων, οι νέοι στα χέρια ένθερμων ομάδων πολιτών. Τη θεσμική και ήπια βία των δεξιών, αντιμετώπιζε η κρυφή κι ωμή βία των αριστερών αφού ο χρόνος και οι κληρονομιές δεν επαρκούσαν ώστε να πειστούν οι πολλοί για την αναγκαιότητα της αλλαγής. Εδώ συνάπτεται η αγωνία και τα θύματα του χωριού.
Στις μεταβλητές ωστόσο του παρελθόντος τοπίου, προστέθηκαν στη δεκαετία του 1940 δραστικές νέες όπως η παρουσία των Γερμανών κι ο συνακόλουθος εξοπλισμός χωρικών κατά των ανταρτών. Η Κερασιά υπέστη τα παρεπόμενα της γεωγραφίας ευρισκόμενη εγγύς των μεταλλωρύχων Γερμανών και στο ενδιάμεσο της ζώνης ΕΛΑΣ κι ΕΕΣ, δηλαδή μεταξύ ορεινών ανταρτών και πεδινών αντικομουνιστών, γενικώς εν μέσω του παλαιού και του νέου κόσμου.
Υ.Γ. Στη φωτογραφία μέλος του Σχολείου του Λαού επεξεργάζεται άσκαστο βλήμα όλμου στο ύψωμα Κλέφτης του Σμόλικα. Στον Κλέφτη πολέμησε ως φαντάρος εναντίον του ΔΣΕ ο Αθανάσιος Τζελαπτσής από την Κερασιά, τα λιτά απομνημονεύματα του οποίου θα παρουσιαστούν στην ημερίδα της Κερασιάς.
Θανάσης Καλλιανιώτης