Η περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αποτελεί μια από τις πιο φτωχές περιφέρειες της χώρας ενώ σύμφωνα με την ΕΛΤΣΤΑΤ (2022), το 21,5% του πληθυσμού της κινδυνεύει να διαβεί το κατώφλι της φτώχειας.
Παρ’ όλα αυτά, συζητάμε για προοπτικές ανάπτυξης σε καθεστώς «βίαιης» μετάβασης, μιας και με τον τρόπο που υλοποιείται σίγουρα δεν είναι δίκαιη. Για να καταφέρουμε να κάνουμε βήματα μπροστά θα πρέπει να θέσουμε υλοποιήσιμους και μετρήσιμους στόχους, διαχωρίζοντας τους σε βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους.
Οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι έχουν ως σκοπό να συγκρατήσουν τη δημογραφική συρρίκνωση του τοπικού πληθυσμού μέσω της φυγής τους είτε στα μεγάλα αστικά κέντρα είτε στο εξωτερικό. Στην κατεύθυνση αυτή η άμεση λύση είναι η απορρόφηση των διαθέσιμων κοινοτικών κονδυλίων και η διάχυση τους στην πραγματική οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας και όχι επιλεκτικά σε λίγες επιχειρήσεις. Αυτό δεδομένων, προτείνεται :
- Η επιδότηση νέων, καινοτόμων και εξωστρεφών επιχειρήσεων για νέους επιχειρηματίες που να φτάνει το 100% της δαπάνης ίδρυσής τους.
- Η δημιουργία ενός στοχευμένου ταμείου για μικροπιστώσεις σε επιχειρήσεις που βρίσκουν δυσκολίες πρόσβασης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
- Μείωση του κόστους ενέργειας των επιχειρήσεων όλων των τομέων όπως αγροτικό, μεταποίηση, λιανικό εμπόριο κτλ μέσω των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και ενεργειακών κοινοτήτων.
- Επανακατάρτιση και αναβάθμιση δεξιοτήτων με κατεύθυνση τους αναδυόμενους τομείς υψηλής ζήτησης όπως ενδεικτικά είναι η γεωργία ακριβείας, πρακτικές κυκλικής οικονομίας, τα υβριδικά συστήματα ΑΠΕ, η αποθήκευση ενέργειας κ.α.
- Κατάρτιση ειδικού προγράμματος για τους ανέργους που βρίσκονται στα όρια συνταξιοδότησης, μέσω κοινωφελούς εργασίας. Οι θέσεις που προσφέρονται σήμερα είναι ελάχιστες και ανεπαρκείς.
- Σύνδεση του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας με τις τοπικές επιχειρήσεις, με στόχο την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών.
- Υποστήριξη του αγροκτηνοτροφικού τομέα μέσω ολοκληρωμένων χρηματοδοτικών εργαλείων που θα αφορούν τόσο την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών όσο και θεμάτων κατάρτισης σε νέες δεξιότητες όπως νέες τεχνολογίες, προώθηση προϊόντων, διαχείριση επιχειρήσεων κτλ.
Οι μακροπρόθεσμοι στόχοι αφορούν το όραμα για την Δυτική Μακεδονία του μέλλοντος. Μια περιφέρεια στην οποία θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις ψηφιακές υποδομές ώστε να διαμορφωθούν κίνητρα σε δυνητικούς επενδυτές να επενδύσουν στην περιφέρεια μας. Παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας με εμβληματικά έργα όπως αυτό της ανθρακοδέσμευσης και του πράσινου υδρογόνου, καθιστώντας το Πανεπιστήμιο βασικό μοχλό ανάπτυξης ολόκληρης της περιφέρειας. Επιπλέον η Δυτική Μακεδονία πρέπει να βγει από την απομόνωση, κατασκευάζοντας σύγχρονες οδικές αρτηρίες και σύγχρονη σιδηροδρομική γραμμή, αναβαθμίζοντας παράλληλα τα τοπικά αεροδρόμια. Ο πρωτογενής τομέας θα πρέπει να κάνει το επόμενο βήμα, ώστε τα προϊόντα να μεταποιούνται στην περιφέρεια μας και να διατίθενται στην αγορά. Μέσω της μείωσης τους ενεργειακού κόστους για όλες τις επιχειρήσεις, η Δυτικής Μακεδονία μπορεί να είναι πόλος έλξης για μεγάλες και ενεργοβόρες επιχειρήσεις. Επίσης, η Δυτική Μακεδονία διαθέτει έναν φυσικό πλούτο που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από μικρές και μεγάλες παραγωγές κινηματογράφου, προσθέτοντας επιπλέον δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή. Όλα αυτά μπορούν να επιτευχθούν αξιοποιώντας τα κοινοτικά κονδύλια, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, το Ταμείο Ανάκαμψης καθώς και το ειδικό καθεστώς στο πλαίσιο του InvestEU.
Όλες οι παραπάνω παρεμβάσεις θα δημιουργήσουν εκατοντάδες θέσεις εργασίας, θα αυξήσουν την προστιθέμενη αξία σε τοπικό επίπεδο και θα ενισχύσουν την πραγματική οικονομία της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Για να μπορέσουμε να πετύχουμε θα πρέπει να αξιοποιήσουμε και το τελευταίο διαθέσιμο ευρώ και να διεκδικήσουμε τεκμηριωμένα ακόμη περισσότερα κονδύλια. Οι θέσεις εργασίας που χάνονται λόγω της απολιγνιτοποίησης, δεν μπορούν να εξισορροπηθούν με μία μονοδιάστατη ανάπτυξη και χωρίς διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης. Γι’ αυτό θα πρέπει παράλληλα και ταυτόχρονα να πραγματοποιηθούν πολυεπίπεδες παρεμβάσεις ώστε η περιφέρεια μας να αποκτήσει το μέλλον που της αξίζει και να διαμορφώσουμε συνθήκες πραγματικά δίκαιης μετάβασης η οποία δεν θα αφήνει κανέναν πίσω.
Δημήτρης Ζιούζιος
Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος με τον συνδυασμό ΕΛΠΙΔΑ και τη Γεωργία Ζεμπιλιάδου