Εκτύπωση

Παρασκευή 19 Απριλίου 2013/mikrovalto.gr

Στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Σισανίου

IMsisani19.4.13_1IMsisani19.4.13_2IMsisani19.4.13_3

ΓΕΝΙΚΑ

IMsisani19.4.13_4Το Σισάνιο (ή Σισάνι) απέχει 55 χλμ. από την Κοζάνη και είναι κτισμένο στις παρυφές του όρους Σινιάτσικου, σε υψόμετρο 850 μέτρων, μέσα σε ένα θαυμάσιο καταπράσινο τοπίο. Σήμερα με την εφαρμογή του Σχεδίου «Καλλικράτης» εντάσσεται στον καινούργιο δήμο Βοΐου.

Η ιστορία του οικισμού ξεκινά από την αρχαιότητα. Τη ρωμαϊκή περίοδο υπήρξε πόλη που άκμαζε, αφού αναφέρεται γυμναστήριο, στάδιο, διοργάνωση αγώνων. Τους πρώτους μ.Χ. αιώνες υπήρξε έδρα Επισκοπής, με 72 χωριά και Πολιτιστικό, Διοικητικό και Θρησκευτικό κέντρο μεγάλης εθνικής σημασίας. Η έδρα της Επισκοπής μεταφέρθηκε στη Σιάτιστα μετά την καταστροφή της πόλης στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

IMsisani19.4.13_5Μέσα από το χωριό διέρχεται ο ποταμός Μύριχος,ο όποιος πηγάζει από της βόρειες πλαγιές του Σινιάτσικου (την υψηλότερη κορυφή του Ασκίου Όρους) και καταλήγει στον ποταμό Αλιάκμονα που εξυπηρετεί την ύδρευση των κατοίκων και την άρδευση των αγρών. Το φασόλι αποτελεί την δυναμικότερη καλλιέργεια στο Σισάνι, όπου καλλιεργούνται ετησίως από 270-350 στρ. Τελευταία, η κατασκευή του φράγματος Σισανίου έχει βοηθήσει στην επίλυση σημαντικών προβλημάτων της περιοχής.
Σε απόσταση δύο χλμ από το χωριό Σισάνι, στην αντίπερα πλευρά της κοίτης του ποταμού Σισάνη, βρίσκονται δίπλα-δίπλα τα δυο σπουδαία θρησκευτικά μνημεία της περιοχής:

- Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου

- Ο Βυζαντινός Μητροπολιτικός Ναός Επισκοπής Σισανίου

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΙΣΑΝΙΟΥ

Η χρονολογία ίδρυσης του μοναστηριού αποτελεί ιστορικό πρόβλημα, συνυφασμένο με το γενικότερο ζήτημα της αρχαίας Σισανιούπολης και της καταστροφής της. Η ανακάλυψη του επισκοπικού ναού δίπλα στο μοναστήρι υποδηλώνει ότι μετά την καταστροφή εκείνου του ναού χτίστηκε μοναστήρι, στα ερείπια του οποίου πιθανόν έχει κτιστεί το σημερινό. Με βάση την ανέγερση του ναού το 1762, όπως δηλώνουν τα στοιχεία που εξετάσθηκαν με προσοχή, ο ναός δεν φαίνεται να κτίζεται ως μοναστηριακός.

IMsisani19.4.13_7IMsisani19.4.13_8IMsisani19.4.13_9IMsisani19.4.13_11

IMsisani19.4.13_12IMsisani19.4.13_13IMsisani19.4.13_14IMsisani19.4.13_15

IMsisani19.4.13_6Πρώτη μνεία για ύπαρξη μοναστηριού αποτελεί η σημείωση του αρχιερέα Νεοφύτου στον κώδικα της Μητροπόλεως το 1797 για το χωριό Σισάνι. Επομένως μετά το 1762 και πριν από το 1797 ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου μετατράπηκε σε μοναστήρι για να θυμίζει το μεγαλείο και την αίγλη της Σισανιούπολης. Ο ναός είναι κτίσμα του 18ου αιώνα και όχι του 17ου όπως η επέμβαση στην επιγραφή θέλει να δείξει. Το μνημείο δεν διατηρεί κανένα χαρακτηριστικό, έστω και απλουστευμένο, της τυπολογίας των μοναστηριακών καθολικών, όπως τρούλο, πλάγιες κόγχες, λιτή, τα οποία και απλοποιημένα διατηρούνται στους μαναστηριακούς ναούς της όψιμης Τουρκοκρατίας. Το τέμπλο απλό, σανιδωτό είναι ζωγραφισμένο από το φυτικό και ζωικό βασίλειο, όπως τα ξύλινα θυρόφυλλα των αρχοντικών της Σιάτιστας του τέλους του 18ου αιώνα. Οι εικόνες, τα “δεσποτικά” έχουν καλλιτεχνηθεί στις αρχές του 19ου αιώνα από αγιογράφο Ερατυρέα με δαπάνη του ηγούμενου Θεοφάνη όπως φαίνεται στις επιγραφές. Οι αγιογραφίες έχουν τον έντονο χαρακτήρα της λαϊκής επίδρασης με πρόσωπα φωτεινά και ενδύματα ανάλαφρα και διαφανή ώστε να φαίνονται οι κινήσεις του σώματος από καλλιτέχνη που δεν αναφέρεται.

IMsisani19.4.13_16IMsisani19.4.13_17IMsisani19.4.13_18IMsisani19.4.13_19

IMsisani19.4.13_20IMsisani19.4.13_21IMsisani19.4.13_22IMsisani19.4.13_23

Σήμερα, το γυναικείο μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Σισάνι (ηγουμένη από το 2006 είναι η μοναχή Μαριάμ, με σπουδαίο έργο στη βελτίωση των υποδομών, στον εξωραϊσμό και στη γενικότερη εικόνα αναβάθμισης της μονής), αποτελεί μια ακόμα εστία πνευματικής ανάτασης και περισυλλογής στο απόμακρο αυτό μέρος όπου το “πάλαι” έλαμψε η αρχαία Σισανιούπολη και το Σισάνιο, η έδρα της ομώνυμης επισκοπής.

 ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΙΣΑΝΙΟΥ

IMsisani19.4.13_24IMsisani19.4.13_25Στο Σισάνι ανακαλύφθηκε ένας από τους μεγαλύτερους Βυζαντινούς Ναούς της χώρας, οι εργασίες της ανασκαφής ξεκίνησαν στης 20 Απριλίου του 1991 και σήμερα ο χώρος είναι στεγασμένος και προφυλάσσεται. Τα ευρήματα από την ανασκαφή μαρτυρούν την ύπαρξη ενός σημαντικού για την περιοχή θρησκευτικού κέντρου, με τον πολυτελή Σταυρόσχημο Ναό με τρούλο που εντάσσεται στην σειρά τω μεγάλων επισκοπικών ναών, οι οποίοι χτίστηκαν στον χώρο της Μακεδονίας τον 11ο αιώνα.
Η ονομασία του παραμένει άγνωστη, αλλά σε ένα τμήμα της κτητορικής συνθήκης όπου απεικονίζεται η Θεοτόκος με γονυπετή τον κτήτορα-επίσκοπο, αποδεικνύει ότι ήταν επισκοπή.
........

Από τους Ε’ Χαιρετισμούς της Παναγίας και τον Ακάθιστο Ύμνο στην Ιερά Μονή Κοίμησης της Θεοτόκου Σισανίου, την Παρασκευή 19 Απριλίου 2013, παρουσία εκδρομέων γυναικών από την Κοζάνη, επί ηγουμένης της μοναχής Μαριάμ* και ιεροργούντος του π. Νικολάου.

* Η μοναχή Μαριάμ διετέλεσε ηγουμένη στο μοναστήρι της Παναγίας Ζιδανίου Μικροβάλτου από το 2002 έως το 2006.

ΦΩΤΟ: Γιώργος Μαστρογιαννόπουλος
Πηγές ιστορικού:
www.tovoion.com
& κείμενα Αναστασίου Δάρδα - Σχολικού Συμβούλου