Εκτύπωση

 

Δεν είναι πια της «διπλανής πόρτας»…

Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΒΑΛΤΟ!

 

Το να «καταπιαστεί» κάποιος, γενικά με το θέμα των ναρκωτικών, κινδυνεύει να παρασυρθεί σε χιλιοειπωμένες θεωρίες, ηθικολογίες, ευχολόγια, αόριστες καταγγελίες και αφορισμούς.

Η  αναφορά μας και η προσπάθεια προσέγγισης σε ένα τόσο σοβαρό και «λεπτό» θέμα έχει να κάνει με τη διαπίστωση πλέον ότι ο εφιάλτης των ναρκωτικών χτύπησε την περιοχή μας, το Μικρόβαλτο! Και θα το «αγγίξουμε» με ρεαλισμό και τόλμη, πάντοτε βέβαια με τη λεπτότητα και τη διακριτικότητα που απαιτείται σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Θα μεταφέρουμε ακόμη τις απαντήσεις των ειδικών σε καίρια ερωτήματα.

"Κάντε κάτι", είναι η κραυγή αγωνίας από τους συγχωριανούς μας, το τελευταίο διάστημα. Μια πρόταση βεβαίως «ρητορική», γιατί αντιλαμβάνεται ο καθένας, ότι δεν μπορούμε να κάνουμε επί της ουσίας τίποτε.

Δεν γνωρίζουμε με σιγουριά αν και πόσοι από τους τελευταίους θανάτους νέων δικών μας παιδιών, οφείλονται στη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Αν είναι ένας, ή δύο, ή παραπάνω…  Ούτε υιοθετούμε τις φήμες ότι  κι άλλα
παιδιά μας, είναι μπλεγμένα σ’ αυτό το σκοτεινό λαβύρινθο...

Όσο μικρός και να είναι ο αριθμός, επειδή αναφέρεται σε ανθρώπινες ζωές νέων ανθρώπων και αποσαθρώνει τον οικογενειακό και ευρύτερα τον κοινωνικό ιστό, πρέπει να μας ανησυχεί, να μας προβληματίζει και να εγείρει ενοχικά συναισθήματα από όλους μας.

Από τα παραπάνω προβάλλουν αμείλικτα τα ερωτήματα:

-Πως σε μια τόσο μικρή κλειστή κοινωνία, με «συντηρητική» νοοτροπία, εμφανίστηκαν τα ναρκωτικά;

-Πως βρέθηκε «ανοχύρωτο» ένα χωριό με τόσους καταξιωμένους επιστήμονες, που θα μπορούσαν -και έπρεπε- να αποτελέσουν ασπίδα προστασίας;

Θα ήταν υποκριτικό να απαντήσουμε ότι φταίει η έλλειψη αθλητικών και πολιτιστικών υποδομών.

Θα ήταν υποκριτικό να απαντήσουμε ότι φταίει η έλλειψη αστυνόμευσης της περιοχής.

Τέλος θα ήταν σκληρό, επιπόλαιο, ανήθικο και άδικο να αποφανθούμε ότι φταίνε τα ίδια τα παιδιά και οι οικογένειές τους…

Τα θύματα της αλύτρωτης ατέρμονης διαδρομής στον πόνο και την απελπισία…

Τότε πως έγινε και ποιος φταίει;

Ας δώσει ο καθένας τη δική του απάντηση. Εμείς απλά θα επισημάνουμε:

…ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ,  καθολική επαγρύπνηση, δημιουργική απασχόληση, ίσες ευκαιρίες εύρεσης εργασίας, κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη μπορούν να αποτρέψουν την εισβολή των ναρκωτικών στις μικρές κοινωνίες.

Προκειμένου να παράσχουμε ελάχιστη βοήθεια στον τομέα της ενημέρωσης, δίνουμε τις απαντήσεις των ειδικών* σε τρία χρηστικά «καυτά» ερωτήματα:

1.Εξαρτημένος μια φορά, εξαρτημένος για πάντα;

Η εξάρτηση μπορεί να ποικίλει όσον αφορά την ένταση. Δεν γίνεσαι εξαρτημένος από τη μία μέρα στην άλλη. Το να εξαρτηθείς από μια ουσία είναι μια διαδικασία που μπορεί να πάρει πολλά χρόνια. Κάποιες φορές οι άνθρωποι λαμβάνουν μέτρα έγκαιρα. Μειώνουν τη χρήση ή τη διακόπτουν. Άλλοι θα τη συνεχίσουν μέχρι το τέλος.

Στην περίπτωση λιγότερο σοβαρών τύπων εξάρτησης, η εξάρτηση είναι μια προσωρινή διαταραχή και η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει πολύ. Στην περίπτωση πιο σοβαρών εξαρτήσεων, η διαταραχή έχει έναν πιο μακροχρόνιο χαρακτήρα. Ο στόχος της θεραπείας θα είναι να διακοπεί η χρήση. Οι περιπτώσεις πιο σοβαρών εξαρτήσεων συχνά υποδηλώνουν ότι υπάρχει ένα μακρύ ιστορικό χρήσης και πολλά οργανικά και κοινωνικά προβλήματα που τη συνοδεύουν. Η εξάρτηση από αλκοόλ, για παράδειγμα, συχνά καταδεικνύει ότι ο εγκέφαλος έχει πάθει ζημιά με έναν τέτοιο τρόπο που ο εθισμένος δεν μπορεί πλέον να αντισταθεί στην σφοδρή επιθυμία να πιει. Ωστόσο, «εξαρτημένος μια φορά, εξαρτημένος για πάντα» σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι μια εξάρτηση δε μπορεί να θεραπευτεί ή να ξεπεραστεί. Το πρόβλημα είναι ότι οι εξαρτημένοι άνθρωποι συχνά βγάζουν αυτό το συμπέρασμα. Λένε: «Δε μπορώ να βοηθηθώ», «Αυτό είναι μέσα μου» ή «Δεν μπορώ να το ξεπεράσω». Επίσης η οικογένεια και οι άλλοι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά στον εξαρτημένο συχνά οδηγούνται σ αυτό το συμπέρασμα. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν το εξαρτημένο άτομο αρχίζει πάλι να κάνει χρήση ουσιών ή να πίνει μετά από μια περίοδο διακοπής. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα αίσθημα αποθάρρυνσης, το οποίο έχει οπωσδήποτε αρνητική επίδραση. Μπορεί να αποτελέσει το λόγο για να συνεχίσει ο εθισμένος να πίνει και να μην αναζητήσει βοήθεια. Είναι πολύ σημαντικό να δει κανείς πως ο εξαρτημένος και οι δικοί του άνθρωποι αντιδρούν στην υποτροπή. Αντί να αποθαρρύνεται, είναι καλύτερο να ανακαλύψει τι μπορεί να μάθει από μια υποτροπή. Μπορεί να προσδιορίσει κάτω από ποιες περιστάσεις συνέβη η υποτροπή και πως μπορεί να αντισταθεί καλύτερα στο αλκοόλ ή τα ναρκωτικά την επόμενη φορά που θα υποτροπιάσει. Ένας εξαρτημένος πρέπει να κατανοήσει ότι το να φτάσει στο σημείο να εξαρτηθεί από κάτι είναι μια διαδικασία, παρόμοια με αυτή του να απαλλαγεί από την εξάρτηση. Το να διακόψει την «συνήθεια» σημαίνει ότι υπάρχει επίσης η πιθανότητα απαλλαγής απ’ αυτήν.

2. Πως γίνεται η θεραπεία των προβλημάτων εξάρτησης από τα ναρκωτικά;

Υπάρχουν διαφορετικά είδη θεραπειών που μπορούν να εφαρμοστούν για την αντιμετώπιση της εξάρτησης. Η Γνωστική - Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία είναι μια θεραπεία στην οποία ένας ειδικά εκπαιδευμένος θεραπευτής προσπαθεί να αλλάξει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του εξαρτημένου ατόμου που οδηγούν σε υποτροπή, χρήση ή ανεπιθύμητη συμπεριφορά. Ο θεραπευτής επίσης προσπαθεί, μαζί με τον πελάτη, να διαμορφώσει σε αυτόν μια συγκεκριμένη συμπεριφορά η οποία να αποτρέπει το ενδεχόμενο υποτροπής, για παράδειγμα να μάθει ο εξαρτημένος πώς να απορρίπτει προτάσεις για λήψη ναρκωτικά. Ο πελάτης μαθαίνει πως να χειρίζεται την έντονη ανάγκη του για χρήση. Η θεραπεία επίσης διδάσκει τον πελάτη πώς να χειριστεί τη ζωή χωρίς την εξάρτηση. Άλλες μορφές θεραπείας είναι: η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία, η ομαδική θεραπεία, οικογενειακή θεραπεία, και οι ομάδες αυτό-βοήθειας. Κάθε έμπειρος και καλά εκπαιδευμένος θεραπευτής μπορεί να εφαρμόσει αυτές τις θεραπείες αλλά συχνά εφαρμόζονται σε κλινικές που εξειδικεύονται στις εξαρτήσεις. Συνήθως εφαρμόζεται ένας συνδυασμός διαφορετικών θεραπειών με μια συγκεκριμένη σειρά, για παράδειγμα πρώτα επιδιώκεται μια κλινική αποτοξίνωση και σωματική ανάρρωση με φάρμακα και κατόπιν μια θεραπεία εστιασμένη στα προβλήματα που παραμένουν. Όταν οι εθισμένοι κάνουν χρήση ναρκωτικών για να καταπνίξουν δυσάρεστα συναισθήματα, ένας στόχος της θεραπείας συχνά είναι να διδάξει στο άτομο τον τρόπο να αποδέχεται τα δυσάρεστα συναισθήματα και να τα χειρίζεται με εποικοδομητικό τρόπο.

Υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης, τα οποία καθιστούν αδύνατο να δοθεί μια ξεκάθαρη απάντηση σ' αυτή την ερώτηση. Παγκοσμίως, η θεραπεία ενός εξαρτημένου έχει τη ακόλουθη μορφή: Αρχικά, λαμβάνεται μια εισαγωγική συνέντευξη. Σ' αυτή τη συζήτηση ο θεραπευτής προσπαθεί να προσδιορίσει τι συμβαίνει και εάν πραγματικά υπάρχει μια εξάρτηση. Ωστόσο, μερικές φορές χρειάζονται περισσότερες συνεντεύξεις για να αποκτηθεί μια πιο ξεκάθαρη εικόνα των προβλημάτων και του ατόμου. Μερικές φορές χρειάζεται να γίνουν επιπρόσθετες έρευνες μετά απ' αυτή τη συζήτηση. Αυτό συνήθως γίνεται μέσω ερωτηματολογίων. Με βάση τη εντύπωση που θα διαμορφώσει ο συνεντευξιαστής και την προτίμηση του εξαρτημένου καταστρώνεται ένα θεραπευτικό πλάνο. Αυτό το θεραπευτικό πλάνο περιλαμβάνει δεδομένα που σχετίζονται με το εξαρτημένο άτομο, τους στόχους της θεραπείας και διαμέσου ποιών θεραπευτικών διαδικασιών αυτοί οι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν.

Συνήθως, το πρώτο βήμα είναι μια θεραπεία που στοχεύει στην αποτοξίνωση (μη χρήση) και την ύφεση των στερητικών συμπτωμάτων. Αυτό μπορεί να συμβεί σε μια κλινική ή στο περιβάλλον του σπιτιού, ανάλογα με τα δεδομένα που σχετίζονται με το άτομο και το περιβάλλον του. Σ' αυτή τη φάση, ο ειδικός που έχει την ευθύνη της θεραπείας μπορεί να επιλέξει να δώσει φαρμακευτική αγωγή για να βοηθήσει τον ασθενή να απαλλαχτεί από την εξάρτηση. Η θεραπεία ωστόσο μπορεί να έχει διαφορετικούς στόχους. Ένας απ' αυτούς μπορεί να είναι να περιορίσει τη χρήση της ουσίας και να ελαττώσει τη βλάβη που προκαλείται στο σώμα, αλλά συνήθως ο στόχος είναι η ολοκληρωτική αποτοξίνωση. Η στάση του εξαρτημένου παίζει σημαντικό ρόλο στην όλη θεραπευτική διαδικασία: εάν αυτός ή αυτή δε συμφωνεί με την πρόταση, αυτή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί.

Σήμερα, πιστεύεται όλο και περισσότερο ότι οι εξαρτημένοι για πολύ καιρό ωφελούνται περισσότερο από την σταθεροποίηση της εξάρτησης παρά από την προσπάθεια ολικής απεξάρτησής τους.

Μετά απ' αυτό, θα τεθούν άλλοι θεραπευτικοί στόχοι, όπως για παράδειγμα το να προληφθεί ή να περιοριστεί μια υποτροπή και να βελτιωθεί η ψυχική και κοινωνική κατάσταση του ατόμου. Με βάση τη φύση των προβλημάτων αυτό μπορεί να γίνει σε ένα κέντρο αποκατάστασης (κλινική) ή στο περιβάλλον του σπιτιού, περίπτωση κατά την οποία ο ασθενής εισέρχεται στη θεραπεία τις καθημερινές ή λίγες μέρες την εβδομάδα.

3. Πώς μπορεί να βοηθήσει η δουλειά με τα μέλη της οικογένειας ενός χρήστη ουσιών στην προσπάθεια απεξάρτησης και επανένταξής του;

Η παράλληλη εργασία με τα μέλη της οικογένειας του χρήστη σε μια ομαδική θεραπευτική διαδικασία μπορεί να λειτουργήσει:

α. Στη γνώση και επεξεργασία του προβλήματος από τη οικογένεια

β. Τη συναισθηματική αποφόρτιση

γ. Τη μείωση της αίσθησης της μοναδικότητας του προβλήματος

δ. Την αλλαγή του κώδικα επικοινωνίας στην οικογένεια

ε. Την προετοιμασία υποδοχής του ατόμου από το θεραπευτικό πρόγραμμα στην οικογένεια

Η κοινωνία μας νοσεί συνολικά. Δεν διέθετε τα αντισώματα όταν έπρεπε. Δεν αντιστάθηκε. Δεν θωρακίστηκε…

Σήμερα δύσκολα θα βρεις μια χαραμάδα αισιοδοξίας και ελπίδας…

Γ.Μ.

*Τις απαντήσεις στα ερωτήματα 1,2,3 έχουν επιμεληθεί [www.web4health.info]:

-Πέτρος Σκαπινάκης, Λέκτορας Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

-Γρηγόρης Μιχάλης, Ψυχολόγος-Παιδαγωγός

 

[Εν Μικροβάλτω...Α/Α 17-Κύριο θέμα]